Przemoc. 4 warunki przemocy.
I cześć z 3 wpisów na temat przemocy. W tym wpisie dowiesz się jak przemoc się objawia, po czym poznasz, że ty bądź ktoś w stosunku do Ciebie stosuje przemoc, a nie że to jest zwykły konflikt.
Ten wpis możesz także posłuchać w formie podcastu.
Przemoc, złośc, agresja czy konflikt?
Zacznijmy od tego, by rozróżnić czasem tak mylone ze sobą pojęcia
Złość
Gniew czy złość to emocje, są więc one naturalne, każdy z nas je przeżywa. Mogą być adaptacyjne, wspierać nas, ponieważ mówią nam o tym, że ktoś przekroczył naszą granice, że coś jest dla nas nie ok. Mamy więc dzięki nim impuls do tego by się bronić. Sama emocja nie jest niczym złym, jednak czasem jej wyrażenie może nastąpić w niewłaściwy, nieadaptacyjny, lub nieakceptowany społecznie sposób.
Agresja
To celowe działanie, aby wyrządzić komuś (lub sobie) krzywdę. Jest to niekonstruktywny sposób radzenia sobie, jej źródłem często jest złość, ale mogą być nim także negatywne przekonania, bezsilność, lęk czy pogarda.
Agresja może tez nie łączyć się z żadnym staniem emocjonalnych czy przekonaniami i być stosowana instrumentalnie, np. gdy ktoś napada na bank.
Agresja, nie zawsze jest zła, czasem może być konstruktywna, np. gdy jest jedynym sposobem poradzenia sobie w obronie przed cudzą agresją.
Przemoc
Przemoc jest to groźny rodzaj agresji instrumentalnej, jest również celowa ale w przeciwieństwie do agresji, trwa długofalowo, jest powtarzalna i występuje okresowo, na zmianę z okresami wyciszenia. Mówi się też, że przemoc często krąży w relacji, więc ktoś kto był ofiarą przemocy, może stać się też sprawcą czy świadkiem.
Konflikt
I wreszcie konflikt, występuje on wtedy gdy mamy niezgodność interesów, postaw czy dążeń dwóch stron. W przypadku konfliktu, strony są na równym poziomie. Np. konflikt pracowników w firmie, jeden z nich chce rozmawiać przez telefon z szefem w pokoju, a drugi chce mieć ciszę.
Żeby stwierdzić, że mamy do czynienia z przemocą, muszą być spełnione 4 warunki:
4 warunki potrzebne do zdiagnozowania przemocy
1.Nierównowaga sił
O przemocy mówimy, gdy osoba stosująca przemoc ma przewagę nad osobą doświadczającą przemocy. Może być to przewaga fizyczna lub psychiczna. Dlatego najczęściej sprawcami przemocy fizycznej są mężczyźni, bo są statystycznie silniejsi od kobiet. Ale przemoc psychiczna jest już bardziej wyrównana, i stosują ją równie często kobiety. Taką przewagą może być siła, pieniądze, mieszkanie, stabilność emocjonalna, wiedza, jakieś przywileje itp. Jeśli dwie osoby są na równym poziomie sił, nie mamy do czynienia z przemocą a z konfliktem, agresją.
2. Intencjonalność
Nie jest przemocą, gdy przejeżdżając ulicę potrącimy osobę, która wbiegła nagle na ulicę – to był wypadek, nie mieliśmy intencji potrącić tej osoby. W przypadku przemocy, osoba jest świadoma swojego czynu. Ma intencje by go wykonać. To nie oznacza, że musi mieć złą intencję, chcieć kogoś skrzywdzić – często sprawcy przemocy tłumaczą, że zrobiły to dla dobra osoby, wobec której stosują przemoc. Jednak ważne jest to, że ich działanie lub brak działania jest świadome i nieprzypadkowe.
3. Narusza prawa i dobra osobiste
Każdy człowiek ma prawa zagwarantowane niezależnie od tego kim jest, ile zarabia, te prawa to między innymi podstawowe prawo do życia, wolności, własności, bezpieczeństwa, nietykalności cielesnej, edukacji, prywatności… ale to też prawo do tego by się malować czy ubierać jak się chce, ogólnie do decydowania o swoim wyglądzie, swoich zainteresowaniach, o sobie.
4. Powoduje cierpienie i szkody
I tutaj również mówimy o szkodach fizycznych, widocznych jak zadrapania czy siniaki ale także szkodach na psychice, jak zaburzenia somatyczne, lękowe, zaburzenia osobowości, czy niewłaściwe wzorce.
Gdybyśmy więc mieli przeanalizować sytuację, bicia dziecka, intuicyjnie nie mamy wątpliwości, że to przemoc. Są spełnione wszystkie 4 punkty. Rodzic ma przewagę nad dzieckiem i fizyczną i psychiczną, bijąc narusza jego prawo do nietykalności, robi to intencjonalnie nie przypadkowo, i powoduje cierpienie i ból. Tutaj zarówno ból fizyczny i psychiczny.
W kontekście psychicznego cierpienia i urazu, wiele osób uważa, że klaps nie powoduje cierpienia… otóż abstrahując od tego, że dzieci mocniej przeżywają ból, że się boją, że się je zawstydza i upokarza… to największym problemem jest to, że klaps uczy dziecko, że agresja i przemoc to rozwiązanie, że to sposób na rozwiązywanie problemów z ludźmi, którzy cię denerwują czy nie robią tego co chcesz. Dlaczego ludzie dają klapsy dzieciom a nie robią tego innym dorosłym? Bo dorosły mógłby oddać a dziecko nie.
Przewaga a przemoc
Kwestia nierównowagi sił jest tu kluczowa. Samo posiadanie przewagi oczywiście nie determinuje tego, że ktoś będzie stosował przemoc. Jednak posiadanie przewagi to duża odpowiedzialność, żeby tej przewagi nie używać to zastraszania drugiego człowieka.
Przemoc fizyczną jest nam często łatwiej uznać i zauważyć…
Przemoc fizyczna to:
- popychanie,
- ciągnięcie,
- szarpanie,
- kopanie,
- przypalanie,
- duszenie,
- krępowanie ruchów,
- klapsy,
- klepanie,
- uderzanie ręką czy pięścią.
Jednak coraz więcej mamy przypadków przemocy psychicznej, często takiej w białych rękawiczkach, bo nie zostawia ona widocznych na pierwszy rzut oka śladów.
Przemoc psychiczna to:
- obrażanie i wyśmiewanie,
- upokarzanie,
- krytykowanie,
- ignorowanie tego co ktoś do nas mówi,
- “karanie” milczeniem, brakiem czułości,
- zabieranie możliwości podejmowania decyzji za siebie,
- utrudnianie, uniemożliwianie kontaktu z innymi ludźmi,
- grożenie, że zrobi się krzywdę nam czy naszym bliskim.
Osoba który/która zarabia dużo więcej, i zabrania partnerowi/partnerce iść do pracy, albo wyśmiewa to, że nic nie potrafi, że tak mało zarabia, zabrania kupowania potrzebnych tej osobie produktów stosuje przemoc tak samo jak osoba, która pod wpływem emocji szarpie/uderza/kopie/rzuca przedmiotami w drugą słabszą, nie mogącą się bronić osobę.
Jeśli mąż chce jechać na all inclusive do Egiptu, a żona pod namiot i jedno drugie przekonuje, i mówi” bo ty to tylko byś się wylegiwał a mąż “a ty nie doceniasz tego jak ja ciężko pracuje” to mamy konflikt Ale jeśli żona powie mężowi: “Z tymi Twoimi marnymi groszami, to ty możesz co najwyżej wyjechać do swojej mamusi na ogródki działkowe, jaki urlop człowieku, nie zasługujesz na niego, zarób sobie najpierw. Ja jadę sama z koleżankami do Egiptu, bo mi wstyd byłoby z Tobą gdziekolwiek jechać a ty zostajesz i w domu ma błyszczeć jak wrócę”. To jest to przemoc.
Kto jest odpowiedzialny za przemoc?
Dlatego tak ważne jest by potrafić rozróżnić czy mamy do czynienia z przemocą czy konfliktem, ponieważ przemoc jest karalna, przemoc to przestępstwo. I żeby nie mówić potem “a tak sobie tak żyją jak im dobrze”. No jeśli im dobrze to ok, ale komu jest dobrze jak się go poniża czy bije?
Osoba stosująca przemoc, często twierdzi, że nie robi nic złego, albo że ta druga osoba ją sprowokowała, albo że “gdyby nie zrobiła/zrobił tego to ja bym też nie”… tylko, że nic nie usprawiedliwia przemocy.
Wina za przemoc zawsze leży po stronie stosującej przemoc.
A przemoc to coś co rodzi się w pewnym cyklu, i niestety to powtarzający się cykl. Ale o tym w kolejnej części.
