Czym jest perfekcjonizm i czy jest czymś korzystnym czy jednak nie?

perfekcjonizm

Najprościej mówiąc, perfekcjonizm, to nieustanne wymaganie doskonałości, które nigdy nie jest spełnione. 

Oczywiście doskonałość sama w sobie jest abstrakcyjnym pojęciem, dlatego też jest niemożliwa w rzeczywistości. Mówi się, że samo dążenie do niej, może mieć aspekt motywacyjny i popychać ludzi, cywilizacje do przodu, jednak zbyt daleko idące dążenie do perfekcji, negatywne reagowanie na sytuacje gdy rzeczy nie idą po naszej myśli,  w połączeniu z nieustanną krytyką i poczuciem bycia niewystarczającym może prowadzić do wielu negatywnych skutków. W zasadzie jedyna rzecz, jaka wychodzi perfekcjoniście doskonale to perfekcyjne czucie się ze sobą źle.

Istnieje więc różnica między dążeniem do doskonałości a wymaganiem perfekcji. 

Osoby, które dążą do perfekcji, ale jej nie wymagają to tzw. adaptacyjni lub pozytywni perfekcjoniści – ich cecha im służy i nie przysparza cierpienia.

q

Czym charakteryzują się pozytywni perfekcjoniści?

• potrafią wyznaczać sobie wzniosłe cele, 
• mają wysokie standardy, 
• ciężko pracują na swój sukces, 
• starają się wypaść jak najlepiej,
• są zorientowani na osiągnięcia i rozwój
• wyciągają lekcje z błędów, ale te nie wpływają na ich poczucie własnej wartości

Główną różnicą między adaptacyjnym a dezadaptacyjnym perfekcjonizmem jest to na co jest zorientowany – Adaptacyjny na osiągnięcia a dezadaptacyjny na porażki. 

3

`

Perfekcjonizm (w ujęciu niezdrowym) najczęściej jest powodowany:

√

• strachem przed porażką,
• niskim poczuciem własnej wartości,
• niską samooceną 
• niekorzystnymi doświadczeniami z dzieciństwa. 

‘

Badania wskazują, że perfekcjonistom często towarzyszą mu silne lęki, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, zaburzenia odżywiania a nawet depresja czy myśli samobójcze. 

‘

Dlaczego perfekcjonizm jest tak toksyczny? 

a

Sprawia, że ludzie, którzy są w nim zatopieni:

‘

• koncentrują się na unikaniu porażki, a nie na zdrowym rozwoju, co prowadzi do negatywnym ukierunkowaniu swojej energii a także permanentnego stresu
• unikają wyzwań w swoim życiu 
• mają sztywne myślenie typu „wszystko albo nic”
• nie wierzą w bezwarunkową miłość, uważają, że żeby otrzymać jakikolwiek pozytywne uczucia myszą być bezbłędni. 
• nieustannie się osądzają, co prowadzi do coraz niższego poczucia własnej wartości 
• W efekcie ciągłego stresu, często osiągają mniej niż osoby, które nie są nastawione na perfekcję

3

Perfekcjonizm może przejawiać się w 3 głównych dziedzinach życia, od różnych cech osobowości czy doświadczeń zależy, jak wiele rodzajów będzie przejawiać konkretną osoba. 

4

Rodzaje perfekcjonizmu: 

5

1. Perfekcjonizm zorientowany na siebie

Narzucanie sobie nierealistyczne pragnienie bycia doskonałym, skupianie się na swoich niedociągnięcia. Nieustanne wątpienie, czy coś zostało zrobione poprawnie.

/

2. Perfekcjonizm zorientowany na innych 

Narzucanie innym nierealistycznych standardów doskonałości. Oczekiwanie od innych rzeczy niemożliwych, ogromna irytacja i poczucie zawodu, gdy inni nie spełniają naszych oczekiwań.

‘

3. Społecznie nakazany perfekcjonizm 

Poczucie, dostrzeganie nierealistycznych oczekiwań doskonałości względem siebie od innych osób. 

.

….

Czy perfekcjonizm zawsze był obecny w społeczeństwie? 

Perfekcjonizm wzrósł wśród młodych ludzi w ciągu ostatnich 30 lat, wskazuje się, że przyczynić do tego mogła się w dużej mierze kultura. Zarówno coraz większy dostęp do edukacji jak i większa otwartość i różnorodność zawodowa, co przyczynia się do zwiększenia konkurencji. Jak również media społecznościowe, które niosą za sobą nieustanne porównywania społeczne i zakrzywiony obraz rzeczywistości. 

.

Po czym poznasz, że zmagasz się z perfekcjonizmem?

Odpowiedź sobie szczerze czy powyższe cechy są dla Ciebie znajome? Czy po prostu lubisz nazywać się perfekcjonistą bo słowa perfekcja i doskonałość, brzmią pozytywnie i dumnie?

.

1. Stawiasz sobie nierealistyczne wymagania

Perfekcjoniści bardzo często mają nierozsądne cele. Takie, które już na starcie nie mają szansy na to, żeby ten cel osiągnąć w takim kształcie. Osoby z pozytywnym perfekcjonizmem stawiają sobie realne cele, częściej więc rzeczywiście je osiągają i cieszą się z ich spełnienia.  

‘

2. Masz tendencję do myślenia „albo idealnie albo w cale”

Osoba cechującą się zdrowym podejściem, osiągająca wysokie wyniki może być zadowolona z tego co osiągnęła, być zadowolona ze swoje pracy, jednak perfekcjonistę zadowoli jedynie doskonałość „prawie doskonałe, czy po prostu wystarczająco dobre„ będzie dla niego zwyczajną porażką. 

‘

3. Szybko wychwytujesz wszędzie błędy czy niedoskonałości 

Perfekcjoniści są bardzo krytyczni w stosunku co do siebie i innych. Osoby z adaptacyjnym perfekcjonizmem są zadowolone z tego co wyszło, są z siebie dumni, wspierają i doceniają innych  podczas gdy dezaptacyjny perfekcjonista jest bardzo surowy dla siebie i pozostałych i wyostrza niedoskonałości.

‘

4. Nadmiernie koncentrujesz się na krytyce i rozpamiętywaniu błędów czy niedociągnięć

Niezdrowy perfekcjonizm uniemożliwia widzenie czegokolwiek innego poza porażką i niedoskonałościami. Tak jakby ich wzrok skupiał się jak laser na tym co nie wystarczająco dobre, bez szansy na dostrzeżenie całości.

‘

5. Koncentrujesz się jedynie na wyniku. 

Osoby ze zdrową orientacją na osiągnięcia są skoncentrowane na procesie dążenia do celu, na tym co on ich uczy tak samo lub mocniej niż na jego osiągnięciu. Dlatego mogą łatwo wrócić do pozytywnego myślenia o sobie, gdy doznają rozczarowania. Przy czym niezdrowy perfekcjonizm powoduje, że nie liczy się nic innego prócz wyniku, więc gdy ten nie jest satysfakcjonujący to wszystko jest jedną wielką porażką i nie ma ani odrobiny zadowolenia z siebie.

‘

6. Masz tendencję do odwlekania projektu do ostatniej chwili ze strachu przed porażką 

Perfekcjonizm i zwlekanie paradoksalnie często idą ze sobą w parze. Perfekcjoniści negatywni bardzo boją się porażki, więc bardzo często sama perspektywa porażki skutecznie blokuje ich przed działaniem i dlatego odkładają sprawy na ostatnią chwilę, lub w cale nie podchodzą do działania.

‘

7. Lekceważysz komplementy i nie świętujesz za bardzo sukcesów.

Zdrowy perfekcjonista cieszy się z tego co osiągnął. Łatwiej jest mu to osiągnąć, gdyż jego cele są realistyczne ale też dlatego, że dostrzega pozytywy i przyjmuje szczere komplementy od innych. Dezadaptacyjny perfekcjonista, nie widzi pozytywów i bagatelizuje komplementy. Zazwyczaj odpowiada, że to nic takiego albo zaczyna wymieniać coś do czego można by się przyczepić. 

‘

8. Jesteś wrażliwa na krytykę 

Niezdrowi perfekcjoniści przyjmują konstruktywną krytykę w sposób defensywny, czują się bardzo urażeni i jest ona dla nich potwierdzeniem, że jest bardzo źle. Podczas gdy pozytywni perfekcjoniści cieszą się z informacji zwrotnych, bo wiedzą, że mogą je wykorzystać do tego, by lepiej poradzić sobie w przyszłości.

‘

Chcesz nauczyć się jak przyjmować krytykę, gdy nie jest zasłużona – zapisz się na warsztaty z asertywności!

‘

9. Potrzebujesz aprobaty 

Osoby ze zdrowym podejściem do osiągnięć mają za zwyczaj wysoki szacunek do siebie. Perfekcjoniści przeciwnie, ich poczucie własnej wartości i samoocena są na bardzo niskim poziomie i są bardzo mocno zależne od czynników zewnętrznych. Dlatego nieustannie poszukują aprobaty i uznania. 

a

Może warto wykorzystać swoją ambicję, umiejętności do tego by przekształcić dezadaptacyjny perfekcjonizm w bardziej adaptacyjny? Wtedy ta cecha będzie Twoja siłą a nie słabością. 

‘

Tak, tak, słabością.

‘

Jak możesz sobie pomóc w tym by porzucić nastawienie na nieustannie porównywanie i przestać przywiązywać się do jakiegoś niemożliwego doskonałego ideału? 

Te kilka umiejętności może być przydatne w przekierowaniu perfekcjonizmu nastawionego na porażki na ten nastawiony na rozwój:

‘

1. Ćwiczenie uważności, rozumienia swoich emocji, umiejętność świadomego życia. Przydatna może być medytacja, zastanawianie się nad tym „co” i „dlaczego” czujesz i myślisz to co czujesz i myślisz? Pamiętaj, że jeśli pewne aspekty są bardzo silnie zakorzenione i ciężko jest Tobie z nimi samemu pracować a bardzo utrudniają ci życie, to towarto skorzystać z psychoterapii. 
2. Stosowanie współczucia wobec siebie, czyli rozumienia i akceptacji swoich różnych stanów i zachowań
3. Kwestionowanie automatycznych negatywnych osądów i zastąpienie ich bardziej autentycznymi opiniami wskazującymi na fakty ale też na pozytywne aspekty danej sytuacji.
4. Uświadomienie sobie, że często dany projekt, przedsięwzięcie wciąż może przynosić nam korzyści, nawet jeśli nie jest idealny.  

.

Perfekcjonizm to bycie w błędnym kole, w którym każde nowe wyzwanie staje się okazją do postrzeganej porażki. Jeśli więc borykasz się z perfekcjonizmem, nie rozpaczaj, można nauczyć sposobów na to, żeby pokonać tą cechę i wykształcić w sobie bardziej adaptacyjny perfekcjonizm i umiejętność uznania, że „prawie doskonały”  lub „wystarczająco dobry” jest wciąż bardzo dobrze wykonaną pracą za którą warto się nagrodzić. 

Jeśli interesuje Cię tematyka dbania o swój dobrostan psychiczny, to zachęcam Cię byś zajrzała do tego wpisu.

..

---

.

/